ەكى مارتە سوسياليستىك ەڭبەك ەرى ىبىراي جاقايەۆتىڭ ەسىمى جۇرتشىلىققا وتە تانىس. ءقازىر وسى اۋىل اتاقتى كۇرىششىنىڭ ەسىمىمەن اتالادى. ءومىر بويى ديقانشىلىقپەن اينالىسىپ، داڭقى قازاقستان عانا ەمەس، كەڭەس  وداعىنا تانىلعان ەڭبەك ەرىنىڭ جولىن جالعاستىرىپ كەلە جاتقاندار جەتەرلىك. وسى اۋىلدا تۋىپ، ديقانشىلىقتى كاسىپ قىلعان اسقار بەردىبايەۆتىڭ دا قازىرگى ۋاقىتتا جۇمىسى قارقىن الدى دەسە دە، بولادى. ويتكەنى جانكەشتى ەڭبەكتىڭ قاشان دا ناتيجەسى بار.  اسقار ايتورە ۇلى وسىدان 7 جىلدان اسا ۋاقىت بۇرىن «التىن ءدان» دەپ اتالاتىن شارۋا قوجالىعىن قۇردى. ءبارى دە ماقساتتى جۇمىستىڭ ارقاسى. بۇگىندە شارۋا قوجالىعى ىرىلەندى، ءقازىر قوجالىق باسشىسى 60 ادامعا جۇمىس تاۋىپ بەرىپ وتىر. ايتا كەتۋ كەرەك،  جەرگىلىكتى حالىقتىڭ كوپشىلىگى ەگىن جانە مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. كۇرىش جانە مال ازىعىن دايىندايدى.

سىر بويىندا ساپالى جۇمىسىن كورسەتىپ جاتقان جىگىتتىڭ جوسپارى قوماقتى، ماقساتى ۇلكەن. اسقار ايتورە ۇلى 2017 جىلى 100 باس جىلقى ساتىپ العان.  بيىل ونىڭ ءۇشىنشى جىل ءتولىن الىپ جاتىر. شارۋاشىلىق باسشىسىنىڭ ايتۋى بويىنشا، قىركۇيەك جانە قازان ايلارىندا تاعى دا 100 باس اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا الۋ ويدا تۇر. شارۋاشىلىقتا كۇرىش وڭدەيتىن سەح بار. بيىل تاعى زاماناۋي ۇلگىدەگى ۇلكەن كۇرىش زاۋىتىن اشۋ ويدا تۇر. ەگەر بۇل جوبا جۇزەگە اساتىن بولسا، تاۋلىگىنە 60 توننا كۇرىش وڭدەپ، شىعاراتىن بولادى.

ارينە مۇنىڭ بارلىعى دا وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. قوجالىق ءىرى، 3 كومبايندى ليزينگتىك نەسيەگە العان. كومبايننىڭ بارلىعى زاماناۋي قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان. ىشىندە كومپيۋتەر، كونديسيونەر جول باعىتىن انىقتاپ وتىراتىن جپس بار. اۋىلعا مۇنان ارتىق قانداي تەحنيكا كەرەك؟! شارۋاشىلىق باسشىسى مەحانيزاتورلار ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساپ وتىر. تەحنيكانىڭ 70 پايىزى جاڭارتىلعان. ارينە، مۇنىڭ بارلىعى دا وڭايلىقپەن كەلگەن جوق. جەرگە جانى اشىعان ادام عانا قيىندىقتىڭ ءبارىن  ەڭسەرەدى. اسقار بەردىبايەۆ ءىستى باستاعاندا مۇنىڭ بارلىعىن دا بىلگەن. ءسويتتى دە، بىلەك سىبانا كىرىستى. سونداعى ويلاعانى –ىبىرايدىڭ اۋىلى – ىرىستى، بەردىبايەۆتىڭ اۋىلى بەرەكەلى بولۋى ءتيىس.

كۇرىش ەگۋمەن اينالىساتىن شارۋاشىلىقتار العاشقىدا قيىندىقتى باستان كەشكەنى راس. ەڭسەلەرىن  كوتەرە المادى. نەسيەگە قولدارى جەتپەدى.توزعان جەرلەردى تۇلەتۋ كەرەك. ءسويتىپ، ول جۇمىستى قولعا الدى. مايدا شارۋاشىلىقتار ىرىلەنە باستادى. ولاردىڭ سانى كەيىن ونعا جەتتى.

– ارينە، بىزگە ءبارىن دە باسىنان باستاۋ كەرەك بولدى. ارام ءشوپ پەن جيدە، تال باسىپ كەتكەن ەگىستىك القاپتاردىڭ ءبارىن وتادىق، تازارتتىق. تىڭايتتىق. سودان كەيىن تۇراقتى ءونىم الا باستادىق. حالىقتا جەردىڭ پايى عانا بولعان. ءقازىر جەر ۇلەسى بار حالىققا كۇزدە ديۆيدەند تولەيمىز، –دەيدى «التىن ءدان» شارۋا قوجالىعىنىڭ ءتوراعاسى اسقار بەردىبايەۆ.

ارينە، تابىستى شارۋا قوجالىعىنىڭ بولۋى ەلدەگى حالىققا دا جاقسى بولدى. ءبىر عانا مىسال، شارۋاشىلىق ءار ۇيگە ەكى قاپ كۇرىش، ءبىر كولىك ءشوپ ءتۇسىرىپ بەرەدى. جالاقىسىن ۋاقىتىلى الىپ وتىرعان جۇمىسشىلارعا بۇل دا ۇلكەن كومەك.

ءبىر ايتا كەتەتىنى، اۋدان كولەمىندە مۇنداي تابىستى، اۋىل تۇرعىندارىنا بارلىق جاعدايدى جاساپ وتىرعان شارۋا قوجالىقتارى نەكەن ساياق. «التىن ءداننىڭ» باسقالاردان ارتىقشىلىعى بار ما؟ بار. ەلگە ۇلگى بولىپ وتىرعان شارۋا قوجالىعىنىڭ ورتا ەسەپپەن العاندا ايلىق جالاقىسى -120 مىڭ تەڭگە. اسقار ايتورە ۇلى ىستەگەن ەڭبەكاقىلارىنا قاراي سىياقى دا بەرىلىپ تۇراتىنىن ايتادى. ءتىپتى 600 مىڭ تەڭگە الاتىن وزات مەحانيزاتورلار دا بار ەكەن.  مۇنان ارتىق قانداي قامقورلىق، قولداۋ كەرەك؟!

ەگىلگەن ەگىن تولىق جينالادى، ال ونى وتكىزۋدە ەشقانداي دا پروبلەما بولمايدى ەكەن.

–جوسپارعا بايلانىستى كۇرىشتى نۇر-سۇلتان، قاراعاندى، الماتى قالالارىنا تۇراقتى جىبەرىپ وتىرامىز. بيىل «يانتار، «ليدەر» كۇرىش سورتتتارىن  وزبەكستانعا ەكسپورتتاۋدى كوزدەپ وتىرمىز. بىلتىر 900 گەكتار جەرگە كۇرىش ەگىپ، ونىڭ ءار گەكتارىنان 70 سەنتنەردەن ءونىم الدىق. ءونىمىمىز – ەكولوگيالىق جاعىنان تازا، ساپالى كۇرىش. بيىل اۋىلدا سپورت كەشەنى مەن كۇرىش زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسىن باستايمىز. كەلەسى جىلى جاڭا ۇلگىدەگى سۋپەرماركەت سالىپ بەرمەكپىز. ءۇشىنشى جىلى اۋدان كولەمىندە جوق 500-600 ورىندىق تويحانا سالۋ جوسپاردا بار. اۋىلىمىز قالادان كەم ەمەس، كەلەر جىلى اۋىلىمىزدى گازبەن جابدىقتاۋ جوسپاردا تۇر.  ۇيگە تازا اۋىز سۋ كىرىپ تۇر. بۇدان دا باسقا ويعا العان جوبالار كوپ، –دەيدى «التىن ءدان» شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى اسقار ايتورە ۇلى بەردىبايەۆ.

ايتسا ايتقانداي، ىبىراي جاقايەۆ اۋىلى ءسان سالتاناتى جاعىنان ەش ەلدىمەكەننەن كەم ەمەس. ينفراقۇرىلىمدىق جاعدايى جاقسى، ەلەكتر جارىعى تۇراقتى. شارۋاشىلىقتىڭ كەڭسەسى جاڭا ۇلگىدە سالىنعان. ارحيتەكتۋرالىق ديزاينى كوز تارتادى. اۋىلدا قارقىندى قۇرىلىستىڭ نىشانى بايقالادى. بۇل ارينە شارۋا قوجالىعىنىڭ تابىسى، سونداي –اق مىقتى باسشى اسقار بەردىبايەۆتىڭ تاجىريبەسىنىڭ ارقاسىندا دەپ تۇجىرىم جاساۋعا بولادى.

ارينە قاي ءبىر ىسكە بولسىن، تاۋەكەلدىلىك پەن باتىل قادام كەرەك. «التىن ءدان» شارۋاشىلىعى 2016 جىلى تىرلىكتى جانداندىرۋ ءۇشىن 60 ميلليون تەڭگە نەسيە العان. ونى 2018 جىلى تولىق قايتارىپ ءبىتىردى. ال  2019 بارلىق ىستەلىنگەن جۇمىستار شارۋاشىلىقتىڭ ءوز قاراجاتىنا اتقارىلدى.

شارۋاشىلىق باسشىسى اسقار ايتورە ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، «جۇمىس ىستەيمىن» دەگەن ادامعا ءقازىر بارلىق مۇمكىندىك بار. تىرشىلىگى بار ادام تۇنەكتە قالمايدى. مەملەكەتكە ماسىل بولعانشا، تابىس تاپ، حالىققا كومەكتەس. نارىقتىڭ قازىرگى قاعيداسى وسى. بۇل شارۋا قوجالىعىنىڭ  ءتوراعاسى اسقار بەردىبايەۆتىڭ دا پىكىرى.

شارۋاشىلىق باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر يران مەن جۇڭگو نارىعى ەت سۇراپ جاتىر. سوندىقتان جۇمىستا توقتاۋ جوق. شارۋاشىلىق  يران مەن قىتايعا جىلقى مەن ءىرى قارانىڭ ەتىن ەكسپورتقا شىعارىپ وتىر. بۇل ارينە، تىنىمسىز جۇمىستىڭ ناتيجەسى، شيەلى ەتىنە سۇرانىستىڭ بارلىعى. سوناۋ شيەلىدەگى شارۋاشىلىقتان جۇڭگو مەن يراندار ەت الىپ، ەكىجاقتى كەلىسىمگە قول قويىپ جاتسا، بۇعان تەك قۋانۋ كەرەك.

قاشان دا شارۋانىڭ جايىن بىلەتىن باسشىعا شارۋاشىلىقتى كوتەرۋ قيىن ەمەس. شارۋا قوجالىعىنىڭ ءتوراعاسى تەك وعان نيەت، ىنتا - جىگەر قاجەت ەكەندىگىن ايتادى. ەڭبەكپەن ىسىلعان جىگىت قارشادايىنان شارۋاقور. اكە-شەشەسى– ءقازىر زەينەت جاسىندا. اناسى –كولحوزشى، اكەسى –كۇرىششى، زۆەنو جەتەكشىسى بولعان. ەكى اعاسى دا ءقازىر  – كاسىپكەر. ءبىرى مالمەن، ەكىنشىسى ساۋدامەن اينالىسادى. ناۋبايحانالارى بار. ال اپكەسى مەكتەپتە ءمۇعالىم.

اسقار ايتورە ۇلىنىڭ ءۇش بالاسى بار، ەكەۋى  –  مەكتەپتە، بىرەۋى  – بالاباقشادا. زايىبى راحيلا دا وسى اۋىلدىڭ تۋماسى، پوشتا قىزمەتكەرى.

–كۇرىش ونىمىنەن شيەلىنىڭ داڭقىن شىعارعان ىبىراي جاقايەۆتىڭ اتىنا ەشقاشان كىر كەلتىرمەيمىز. ءبىز ءالى دە وسى اتامىزدىڭ اتىن شىعارامىز. سونداي-اق باستى مىندەتىمىز – شارۋاشىلىقتى كوتەرۋ، ۇجىمداعى جۇمىسشىلاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاساۋ، ولاردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ،-دەيدى اسقار ايتورە ۇلى.

جۇمىس ناتيجەلى بولۋى ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءتارتىپ كەرەك. بۇل جاعىنان العاندا، ۇجىمدا ءتارتىپ بار. ىشكىلىك ءىشىپ، بوس سەندەلىپ جۇرگەن شارۋاشىلىقتىڭ ءبىر ادامى كورىنبەيدى. ەگەر بۇزىقتىق جاساپ، ىشكىلىك ءىشىپ جۇرگەندەر كەزدەسىپ قالسا، ايلىعىنان كەسىلەدى. سوندىقتان دا بارلىعى جۇمىستىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ءبىر كىسىدەي تۇسىنەدى.

اسقار ايتورە ۇلى مەملەكەتتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا جاساعان قولداۋىن سەزىنىپ وتىر. سۋعا، تىڭايتقىشقا 50 پايىز سۋبسيديا العان. 200 ميلليون تەڭگەگە 3 كومباين الىندى. ونىڭ 50 ميلليون تەڭگەسى تولەندى. دەمەك، جوسپارلى جۇمىستىڭ بارلىعى دا تياناقتى ورىندالىپ جاتىر. تۇجىرىمداي ايتقاندا، «جۇمىس ىستەيمىن» دەگەن ادامعا مۇمىكىندىك زور. جالقاۋلىق پەن مەملەكەتكە ماسىلدىقتان ادا بولۋ كەرەك. كۇن سايىن ميتينگ جاساپ، الاڭعا شىعىپ جاتقانداردىڭ ارەكەتى  تۇسىنىكسىز. دەنى ساۋ ادامنىڭ ەكى قولى بوس وتىرعانى اقىلعا سىيمايدى. ءبىز مۇنى نەگە ايتىپ وتىرمىز؟ اۋىلدا ءجۇرىپ، جۇزدەگەن ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ، جاعدايىن جاساپ وتىرعان اسقارداي  ازاماتتان اقوردانىڭ الدىنداعى الاڭدا «اتتان» سالىپ، بوسقا ايقايلاپ جۇرگەندەر ۇلگى الۋى ءتيىس.

– جاستارعا ايتار تىلەگىم،  ولار ۋاقىتىن بوسقا وتكىزبەۋى كەرەك. بار شارۋانى ەرتەڭگە قالدىرماي، ۋاقىتىندا ىستەگەندەرى دۇرىس. مەن جاستايىمنان ەڭبەككە ارالاستىم. سپورتپەن شۇعىلداندىم. اكە-شەشەم بەتىمنەن قاقپاي ەركىن ءوسىردى. ەڭبەككە، ادالدىققا تاربيەلەدى. سوندىقتان دا الدىمەن اتا-اناما ريزاشىلىعىم شەكسىز. جار تاڭداۋدا، ماماندىق تاڭداۋدا ادام قاتەلەسپەۋى ءتيىس. بۇل ورايدا مەنىڭ جولىم بولدى. بايلىعىم – بالالارىم جانە جۇمىسىم. سولاردىڭ اماندىعى مەن جۇمىسىمنىڭ ناتيجەسىنەن ءلاززات الامىن، – دەيدى «التىن ءدان» شارۋا قوجالىعىنىڭ ءتوراعاسى اسقار ايتورە ۇلى بەردىبايەۆ

ءتورت مىڭعا جۋىق حالىق تۇراتىن جاقايەۆ اۋىلىنداعى شارۋاشىلىقتىڭ تىرلىگىن دوڭگەلەنتكەن اسقارداي ازاماتتىڭ بۇگىنگى ىسىنە ءبىز وسىلاي سۇيسىندىك. ەل ءىشى وسىنداي ازاماتتاردىڭ ارقاسىندا كوركەيەدى، گۇلدەنەدى. دەمەك اسقاردىڭ الار اسۋلارى ءالى الدا. جۇمىستى جانداندىرىپ جاتقان جاسامپاز جىگىتتىڭ جۇمىسىنا ءبىز تاعى دا اق جول تىلەدىك.

ەركىن قالدان